|
Þótt eldingar séu fremur fátíðar á Íslandi munu flestir hafa séð
fyrirbærið. Stundum fara eldingar milli skýja, en aðrar fara milli
jarðar og skýs. Oftast tekur þetta aðeins brot úr sekúndu og
eldingin spannar örfáa kílómetra. Í nýlegri frétt í vikuritinu New
Scientist segir þó frá eldingum sem voru stórfenglegri en þetta.
Árið 2020 slógu tvær eldingar met. Önnur sást í sunnanverðum
Bandaríkjunum. Myndir úr gervitungli sýndu að hún spannaði 768 km.
Hin eldingin varð á mörkum Úrugúæ og Argentínu og varði í fullar 17
sekúndur.
Önnur tegund eldinga eru hnatteldingar. Þær eru mjög sjaldgæfar og
flest á huldu um eðli þeirra og uppruna. Þetta eru kúlulaga
fyrirbæri, allt frá fáeinum sentimetrum upp í metra eða svo. Þau
sjást svífa um í nokkrar sekúndur, allt upp í mínútu, en hverfa svo,
gjarna með hvelli. Oftast er þrumuveður þegar þetta gerist.
Hnatteldingar hafa birst á ólíklegustu stöðum, jafnvel inni í
farþegaflugvélum.
Hinn 20. desember 1972 sást hnattelding í Reykjavík. Ég frétti af
þessu og sendi tvo starfsmenn mína á Raunvísindastofnun til að ræða
við sjónarvottinn, Jórunni Kristjánsdóttur á Bókhlöðustíg 7. Hvers
vegna ég fór ekki sjálfur, er nú gleymt. Frásögn af lýsingu Jórunnar
birtist í tímaritinu Veðrið árið 1973 í grein Jónasar Jakobssonar
veðurfræðings og má sjá það hér fyrir neðan . Viðtalið við Jórunni
var tekið upp á
segulband
(13 mínútna upptaka).
Í stuttu máli var frásögn Jórunnar á þann
veg, að ljóshnötturinn hefði verið um 20 cm í þvermál og gulleitur,
en grænleitur eða blár til jaðranna. Hann sveif milli húsa í um
tveggja metra hæð. Eftir 2-3 sekúndur hvarf hann með hvelli. Þrumur
heyrðust um svipað leyti, og steypiregn fylgdi í kjölfarið.
Svo sorglega vildi til að Jórunn fórst í eldsvoða aðeins þremur
mánuðum síðar, 73 ára að aldri.
Þ.S. 1.3. 2022 |
